Enflasyon nedir? Bununla başlayalım. Enflasyon kısaca fiyatların genel seviyesinin yükselmesidir. Bir fiyat artışına enflasyon diyebilmemiz için iki şartın sağlanması gerekir. 1-) Fiyatların değil fiyatlar genel seviyesinin yükselmesi gerekir. 2-)Artışın bir kerelik değil sürekli olması gerekir. Örneğin bibere bu ay zam geldi ve diğer ay zam gelmediyse buradaki artış enflasyon değil fiyat artışı veya zamdır.
2016 yılındaki enflasyonun talep mi, maliyet mi? Yoksa her ikisininde ortaya çıktığı karma enflasyon olduğunu anlamak için iki veriye ihtiyacımız var.
1-) TÜFE (Tüketici Fiyatları Endeksi)
Manşet Enflasyon olarak da bilinir. Tüketicilerin daha doğrusu bizim gıda, ulaşım, konaklama, haberleşme gibi mal ve hizmetlere harcadığımız sepetteki fiyat değişimlerini ölçmeye yarar.
TÜFE endeksi tüketiciyi, tüketici ise talebi temsil eder. Eğer biz TÜFE’deki enflasyondan bahsediyorsak bir anlamda talep enflasyonundan söz ediyoruz demektir.
2-)ÜFE (Üretici Fiyatları Endeksi)
Hizmetler için geçerli değildir. Sadece mallar için geçerlidir. Üreticilerin imalat, tekstil, enerji, gıda veya dayanıklı, dayanıksız, ara malları gibi üretilen malların sepetteki değişimlerini ölçer.
Yİ-ÜFE (Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi)
Üreticilerin yurtiçine sattıkları ürünlerin fiyat değişimini kapsamaktadır. Kısacası ÜFE’nin yurtiçi tarifesidir.
ÜFE endeksi üreticiyi, üretici ise arzı temsil eder. Eğer biz ÜFE’deki enflasyondan bahsediyorsak bir anlamda arz (maliyet) enflasyonundan söz ediyoruz demektir.
2016’daki enflasyonun ne tür bir enflasyon olduğunu bulabilmemiz için " Talep ve maliyet enflasyonunu nasıl bulabiliriz?" sorusuna cevap vermemiz gerekecektir. Bu soruya cevap verebilmek için aynı ayın verilerini grafikten karşılaştırmak yeterlidir. Diğer bir başka ifadeyle bir ayın TÜFE oranı ÜFE oranından yüksekse talep enflasyonu var. Bunun tam tersi olursa arz (maliyet) enflasyonu var demektir.
Grafiği incelediğimizde Yİ-ÜFE Ocaktan itibaren azalmaya devam ederek yılın ilk yarısına yakın TÜFE’nin üstünde seyretmektedir. Aralık ta ise TÜFE’yi geçmiştir Bu bize ilk beş ay ve son ayda arz (maliyet) enflasyonunun olduğunu göstermektedir. TÜFE ‘ye baktığımızda istikrarlı bir biçimde yükselişini sürdürmüştür. Yılın ikinci yarısından itibaren Yİ-ÜFE’nin üstüne çıkmıştır. Bu bize talep enflasyonunun olduğunu gösteriyor. Buradan çıkan sonuç arz ve talebin hemen hemen aynı oranda olduğunu gösteriyor. Bunun sonucunda 2016 yılında rahatlıkla karma enflasyon var diyebiliriz.
0 yorum:
Yorum Gönder